हाम्रो समाजमा यस्ता थुप्रै उदाहरणीय महिला छन् जसले आफ्नो पेसामा विशेषज्ञता हासिल गरेर पनि अन्य सिर्जनशील क्षेत्रमा समेत आफूलाई अब्बल साबित गरिरहेका छन् । कुशल व्यवस्थापकीय क्षमता बोकेका नारी जाति बहुमुखी प्रतिभाका पर्याय हुन् । उहीहरूमा एकै पटकमा मल्टिटास्किङ क्षमता प्रस्तुत गर्नसक्ने स्वभाव हुन्छ । केही त्यस्ता नेपाली महिला जो छेकिएको क्षमता प्रस्फुटन गरी आफ्नो पेसा–व्यवसायका अतिरिक्त थप दक्षता प्रस्तुत गर्दै अघि बढिरहेका छन् :

पशुपति गुरुङ

गरिखाने कामलाई एकातिर राखी समाज र मुलुक बनाउने काममा अहोरात्र खटिरहेकी पशुपति गुरुङ आम व्यक्तिभन्दा फरक छिन् । गुरुङले थोरै समय सुतेर सामाजिक सेवामा आफ्नो समय खर्चिएकी छिन् । म बरु मेरो पेसा छोड्न सक्छु नेपाल बनेको नहेरी मर्न चाहन्न–गुरुङले भनिन्– विदेशमा कति सरसफाइ हुन्छ, एकले अर्कासँग बोल्दा कति नम्र भएर बोल्छन् । यहाँ पनि सोही आचरणको विकास गर्न यसरी खटिरहेकी छु । गुरुङ आशावादी पनि छिन् । उनी भन्छिन्– म एकजनाले गरे अर्कोले सिक्छ उसले फेरि अर्कोलाई सिकाउंँछ ।

पेसाले व्यापारी गुरुङले जापान र कोरियामा ठूलो संघर्ष गरेकी छिन् । आफ्ना कलिला दुई छोरीलाई स्वदेश छाडेर विदेशमा एक्लै संघर्ष गर्नुको पीडा उनी अहिले पनि बिर्सन सक्दिनन् । लामो विदेश बसाइपछि उनलाई अब आफ्नै मुलुक बनाउनुपर्छ भन्ने लाग्यो र स्वदेश फर्किन् ।  उनी विदेशमा देखेको संस्कार, सभ्यता र आचरण यहाँ फेला पार्न मुस्किल भएको बताउँछिन् ।

गुरुङका अनुसार नागरिकको भावनामा सकारात्मक विकास नल्याई देश विकास सम्भव हँुदैन । आमनागरिकको आचरण सुधार एवं त्यसको अभिवृद्धिका लागि आधार तयार गर्नुपर्छ । त्यसका लागि गुरुङले संस्कार समाज नेपाल नामक संस्था गठन गरी सम्पूर्ण नेपालीमा सकारात्मक भावना जागृत गराउने पहल  गरिन् । संस्थाको सात सदस्यीय समितिका सबै पदाधिकारी महिला छन् ।

यो संस्थाका महिलाहरू प्रत्येक शनिबार हातमा कुचो लिएर सडकमा निस्कन्छन् । बाटोमा फालिएको फोहोर संकलन गर्छन् । घरधनीहरूलाई विनम्र भाषामा बाटोमा फोहोर नफाल्न आग्रह गर्छन् । आचरण एक पटकमा नसुध्रिने हुँदा एउटै ठाउँमा तीन पटकसम्म पुग्ने गरेको उनले बताइन् । कतिपय नागरिकले ‘हामीले गरेर कहाँ हुन्छ ? भन्दै निरुत्साहित गर्ने गरेको समेत उनको अनुभव छ । संस्कार समाजले एकै समयमा सबैको मनोभावना परिवर्तन गर्ने लक्ष्य लिएको छैन ।

‘एक सय जनामध्ये एकजनालाई बुझाउन सकियो भने बाँकी ९९ जना हुन्छन् । त्यसबाट पनि एक–एक गरी घटाउँदै जाने हो ।’ गुरुङले भनिन् । सार्वजनिक सवारी साधनमा अपशब्द बोलेको अवस्थामा उनी यात्रु, चालक वा सहचालकहरूलाई विनम्र तरिकाले सम्झाउँछिन् ।

१० वर्ष जापान तथा १२ वर्ष दक्षिण कोरियामा बिताएकी गुरुङमा के विश्वास छ भने नागरिकको आनीबानीमा सुधार भए देशविकासले गति लिन्छ । नैतिक शिक्षाको अभावका कारण मानिसहरू अविवेकी भएको उनले बताइन् । किताबी ज्ञानले मात्र बालबालिकाहरूको सर्वाङ्गीण विकास हुँदैन भन्दै उनको संस्थाले उपत्यकाका विद्यालयहरूमा नैतिक शिक्षाको कक्षा पनि संचालन गर्ने भएको छ । असभ्य बानी हटाउन उमेर पुगेका मानिसहरूको बोलीमा सुधार ल्याउने उनको पहल जारी छ । उनको संस्थाले बस तथा ट्याक्सी चालकको बोली एवं व्यवहारमा परिवर्तन ल्याउन सचेतनामूलक कार्यसमेत संचालन गरिरहेको छ ।