नेपाली नारीहरूको महान् चाड तीज नजिकिँदै छ । तीज मनाउने तथा दर खाने शैलीमा अहिले निकै फरकपन देखिन थालेको छ । पहिले तीजको अघिल्लो दिनमात्र दर खाने चलन थियो । अहिले बढ्दो व्यस्तता एवं सामाजिकीकरणका कारण महिना दिनअघिदेखि नै दर खाने–ख्वाउने क्रम सुरु भैसक्छ । दरका रूपमा प्रोटिनयुक्त तथा चिल्ला खानेकुरा खाइन्छ । नाचगानको पर्व तीजमा भगवान् शिवको आराधना गरिन्छ । तीजको अघिल्लो दिन दर खाएर भोलिपल्ट निराहार व्रत बस्ने परम्परा रहिआएको छ । व्रत बस्दा शरीरलाई फाइदा र बेफाइदा दुवै भैरहेको हुन्छ ।
कसरी व्रत बस्ने ?
निर्मला केसी
पूर्व बैंकर्स तथा योग शिक्षक
जीवन विज्ञान
व्रतको विज्ञान भनेको सन्तुलित भोजन ग्रहण गर्नु र शरीरलाई स्वस्थ राख्नु हो । धेरैजसो महिला तीजमा फलफूल खाएर, पानी, सर्वत वा जुस पिएर वा केही पनि नखाई निराहार बस्छन् ।
व्रत बस्दा दैनिक चल्ने पाचन प्रणालीले विश्राम पाउँछ र पाचन क्रिया सही रूपले संचालन
हुन थाल्छ ।
रोग प्रतिरोधात्मक क्षमताको विकास हुन्छ ।
शरीरको आन्तरिक प्रणालीलाई निर्मलीकरण गरेर भित्री अंगहरूलाई स्वस्थ राख्छ ।
रगत शुद्धीकरण हुन्छ ।
शरीरको सबै भागमा ऊर्जा संचार हुन्छ ।
व्रत बस्दा योगासन, प्राणायाम तथा ध्यान गर्नु प्रभावकारी हुन्छ ।
योगासनले पसिनाको माध्यमबाट शरीरभित्रको विषाक्त पदार्थलाई बाहिर निष्कासन गर्न मद्दत पुर्याउँछ ।
व्रतका समयमा सूक्ष्म व्यायामजस्तै मार्जरी आसन, परिवृत्त आसन, भरद्वाज आसन गर्दा ढाड, कम्मर, पेट तथा खुट्टा दिनभरि सहज रहन्छ ।
प्राणायामले मनलार्ई शान्त राख्न तथा मनोशक्ति बढाउन मद्दत गर्छ, तसर्थ ३ देखि ५ मिनेटसम्म शीतली प्राणायाम गर्नु प्रभावकारी हुन्छ ।
त्यसैगरी व्रतको समयमा शरीरलाई ऊर्जावान् राख्न, मनलाई शान्त गराउन एवं चेतनालाई सक्रिय राख्न ध्यान गर्नुपर्छ । ध्यानले शरीरमा भएको सूक्ष्म ऊर्जालाई सक्रिय तुल्याउँछ । ध्यान गर्दा सामान्य अवस्थामा बसेर भित्र आएको श्वास र बाहिर गएको श्वासलाई लामो अनि गहिरो बनाउँदै १० देखि २० मिनेटसम्म बस्नुपर्छ ।
ध्यान पुर्याउनुपर्ने कुरा
निराहार व्रत बस्नुभन्दा समय–समयमा पानी पिइरहनुपर्छ ।
वर्षको एकपटक मात्र व्रत बस्नुभन्दा पनि साताको एकदिन पेट खाली राख्नु उत्तम हुन्छ ।
व्रतपछि पानी अथवा ताजा फलको रस पिउनुपर्छ ।
व्रतको भोलिपल्ट भुटेको, तारेको, चिल्लो तथा गरिष्ठ खानेकुरा खानु हुँदैन । यसले खाली भएको पेट तथा आन्द्रामा घाउ बनाउन सक्छ ।
जाउलो, खीरजस्ता हल्का भोजन खानुपर्छ ।
प्रोटिनयुक्त खानेकुरा तथा गेडागुडीको रस पिउनु उपयुक्त हुन्छ ।
आममहिलालाई लक्षित गरी महिलाको विषयवस्तु सम्बन्धित म्यागेजिनको संख्या न्यून रहेको अवस्थामा नारी मासिकको परिकल्पना गरिएको हो । कान्तिपुर पब्लिकेसन्सको सह–प्रकाशन नारी मासिकले महिलाका विविध आयामलार्ई समेट्दै आएको छ ।महिलाका विषयवस्तुमा प्रकाशित म्यागेजिनको संख्या न्यून रहेको अवस्थामा यसले महिलाका विभिन्न विषयलार्ई समेट्दै आफूलार्ई अग्रस्थानमा राख्न सफल भएको छ ।
© Copyright narimag.com.np |
